Шәхси эшмәкәрләрнең иминият кертемнәрен түләү тәртибе һәм сроклары турында

Иминият кертемнәрен түләүчеләр булып шәхси эшмәкәрләр, крестьян (фермер) хуҗалыклары башлыклары һәм әгъзалары, адвокатлар, нотариуслар, арбитраж идарәчеләр, бәяләүчеләр һәм шәхси практика белән шөгыльләнүче башка затлар тора.
Әгәр иминият кертемнәрен түләүче бер үк вакытта ике категориягә - үзе өчен иминият кертемнәрен түли торган шәхси эшмәкәр һәм үз хезмәткәрләре өчен кертемнәрне түли торган эш бирүчегә керә икән, ул һәр нигез буенча иминият кертемнәрен исәпләп чыгара һәм түли.

Шул ук вакытта, иминият кертемнәре салым системасына, эшкуарлык эшчәнлеге төренә һәм керемнәргә бәйсез рәвештә, мәҗбүри. Түләү ешлыгын үз карамагыңа алырга мөмкин - йә бер үк вакытта, йә берничә түләү белән, әмма агымдагы елның 31 декабреннән дә соңга калмыйча.

Шулай итеп, агымдагы ел ахырына кадәр ялланып эшләүчеләре булмаган барлык эшмәкәрләргә агымдагы ел ахырына кадәр 40 874 сум күләмендә иминият кертемнәре түләргә кирәк, шуларның 32 448 сумы пенсия взнослары һәм 8 426 сумы медицина иминиятләштерүенә. 2021 елның 31 декабрендә ял көне дип игълан ителгәнлектән, 2021 ел өчен соңгы срок 2022 елның 10 гыйнварына күчерелә.

Игътибар итәбез, әгәр дә ИП кереме күләме календарь ел өчен 300 мең сумнан артып китсә, мәҗбүри пенсия иминияте өлешендә түләүченең хисап чорына 300 мең сумнан артык керем суммасының 1%ын өстәмә рәвештә түләргә кирәк. Шул ук вакытта иминият кертемнәре суммасы мәҗбүри пенсия иминиятләштерүенә иминият кертемнәренең сигез тапкыр теркәлгән күләменнән артып китә алмый. Ягъни, 2021 ел өчен мәҗбүри пенсия иминиятләштерүенә кертемнәрне каплау өчен 8 х 32 448 = 259 584 сумнан артык була алмый.
Шул ук вакытта, мәҗбүри пенсия иминиятләштерүе өлешендә иминият кертемнәрен 1% күләмендә түләү өчен керемнәр салым түләүче тарафыннан исәпкә алу урыны буенча һәм салым салуның сайланган системасына карап тапшырылган белешмәләр нигезендә билгеләнәчәк:
- УСН "керем - чыгым" объекты белән һәм ОСНО – чыгымнарны да исәпкә алып салым декларацияләре буенча билгеләнүче керемнәр;
- УСН «керемнәр» объекты белән - декларация нигезендә керем;
- ПСН - патентка кушымтадан потенциаль керем алу мөмкинлеге суммасыннан.
Әгәр салымның берничә режимы кулланыла икән, эшчәнлекнең керемнәрен кушарга кирәк. Исегезгә төшерәбез, 300 мең сумнан артык керемнәрнең 1%ын түләү срогын 2022 елның 1 июленнән дә соңга калмыйча түләргә кирәк.

Моннан тыш, ялланган хезмәткәрләре өчен ИП квартал саен яшәү урыны буенча салым органына иминият кертемнәре буенча хисап чорыннан соң килүче айның 30нчы числосыннан да соңга калмыйча исәп-хисапны тапшырырга тиеш. Шулай ук шәхси эшкуар ай саен хезмәткәрләрнең хезмәт хакыннан саналган иминият кертемнәре суммасын алдагы календарь айның 15 числосыннан да соңга калмыйча түбәндәге ставкалар буенча түләргә тиеш:
- Пенсия фондына ставка буенча 2021 елда 1465 мең сум һәм "чиктән арткан" - ставкасы 10%,
- Социаль иминият фондына 2021 елда 966 мең сум тәшкил иткән чик күләмнең 2,9% ставкасы буенча,
- Медицина иминият фондына 5,1% ставка буенча.

Шул ук вакытта, кече һәм урта эшкуарлык субъектлары реестрында теркәлгән индивидуаль эшкуарлар, МРОТ законнарында билгеләнгән минималь тарифлар буенча хезмәткәрләргә түләүләрнең бер өлешенә карата иминият кертемнәрен исәпләп чыгара:
- Пенсия фондына базаның билгеләнгән иң чик күләменнән тыш - ставка буенча 10%;
- Социаль иминият фондына ставка буенча 0% - медицина иминияте фондына 5% ставка буенча.

Түбәнәйтелгән тарифлар буенча бары тик яңа эш урыннарында гына эшләүче хезмәткәрләргә түләүләргә карата алгарышлы социаль-икътисадый үсеш территориясе резиденты статусын алган шәхси эшмәкәрләр иминият взносларын исәпләргә хокуклы.
- ТОСЭР резиденты тарафыннан билгеләнгән иң чик база күләме чикләрендә:
- Пенсия фондына - 6%лы ставка буенча;
- Социаль иминият фондына 1,5%-ставкасы буенча;
- 0,1 % ставка белән медицина иминияте фондына.

Бүгенге көндә (ред.) республикада теркәлде 90меңнән артык шәхси эшмәкәр, алар агымдагы ел ахырына кадәр теркәлгән түләүләр рәвешендә 4 млрд сум күләмендә иминият кертеме түләргә тиеш булачак.