Китмә, әни (тормыштан)

Аларга бу минутта урамда алардан күзләрен дә алмаган авыл халкы арасында бик уңайсыз иде. Ни дисәң дә, ул хатын-аларның газиз әниләре. 

Уналты ел элек Галиябану ире Гали белән матур тормыш корып җибәрделәр. Бер-бер артлы уллары белән кызлары туды. Госман белән Гөлсинә арасында бары бер генә яшь аермасы. Әти- әниләре Гали белән Галиябануны аерып башка чыгарып үзләрен йортлы иттеләр. Госманнарына ун яшь тулган көнгә бүләк итеп тагы бер сеңел алып кайтты әниләре. Балалар теләге белән кечкенә кызчыкка Галия исеме бирделәр.

Тулы тормышта яшәргә кайбер вакытта насыйп булмый икән шул гаиләләргә. Алар ишеген дә язмыш бик каты итеп шакыды. Җимертеп йөргән ир-егет – әтиләре ятакка яуды. Куркыныч авыру озак көттермәде. Ике айлап ятакта яткан Гали, балаларын ятим калдырып бакыйлыкка китеп барды. 

Сигезенче сыйныфны тәмамлаган Госманга гаиләнең ир-ат башкара торган иң авыр хезмәте йөкләнде. Сеңелләрен аякка бастырырга кирәк – колхозга эшкә барды. Сынатмады егет. Алдынгылар исәбендә булды. 

Бер ел вакыт шулай яшәгәннән соң, иң кадерле кешеләре әниләре, еш кына каядыр китеп югала башлады. Балалар зур иделәр инде, барсын да аңласалар да, әниләренә сорау бирмәделәр. Әби-бабаларына сөйләмәделәр. Йөрер-йөрер дә кайтыр, бар да элеккечә булыр дип ышандылар. 

Йорттагы барлык эшләр балалар җилкәсенә күчте. Сигезенчесен бетергән Гөлсинә күпме генә укырга керергә теләге булса да, кечкенә сеңлесе белән абыйсын ташлап китә алмады. Колхозга сыер савырга барды. 

Бу вакытта башын югалткан ана мәхәббәт учагында дөрләп янды, хәттә балалары барлыгын да онытты. Әтисенең ачулануларына да, әнисенең ялварып сорауына да колак салмады. Кайнанасы һәм кайнатасы белән сөйләшеп тә тормады. 
- Мин яшь әле, авылда эчери алмыйм. Минем дә бәхетле буласым килә, – дип кистереп кенә җавап бирде. 

Әби-бабайлар кулларын селкеп, хәлләреннән килгәнчә балаларга булышырга тырышты. Ике арада берәр елдан артык буталып йөргән ана бер көнне бөтенләйгә авылдан чыгып китте.  17, 16 һәм 6 яше тула торган газиз балаларын язмыш кочагына тапшырды. Шушы көннән балалар тома ятим калдылар. 

Госманны армия сафларына алдылар. Сеңелесен укытырга, карарга Гөлсинәгә калды. Эшләде ул, алны-ялны белмичә. Читтән торып укытучылар әзерли торган курсларын тәмамлады. Авыл китапханәсенә эшкә кереп, читтән торып институтта белем алды. Бу вакытта Госман да вакытын бушка сарыф иттмәде. Хезмәтен тәмамлап кайткан егет авыл хуҗалыгы техникумына укырга керде. Алар бергә, өч туган ятимлекне җиңеп бу тормышта үз юлларын таптылар. Авырлыкларга бирешмәскә, югалып калмаска өйрәнгән балалар үз юлларын таптылар. Үз ояларын кордылар. 

Ә менә аларны табып, бу дөньяда матур тормыш эзләп читтә йөрүче ана гына бәхетле була алмады. Алтын таулар бүләк иткән Касыймы, яхшы кеше булмады. Галиябануны ул үз авылларына әти-әнисе янына алып кайтты. Гайбәт тиз тарала, бигрәк тә авыл җирендә. Икенче кенне әтиләренең яшь хатынын күрергә Касыймның уллары килделәр. Кайнанасы белән кайнатасының хәлләрен белергә иренең беренче хатыны да кергәләп йөрде. Галиябану өчен артка юллар ябык. Нишләсен, бары тик түзеп яшәргә генә кала. 

Менә шундый тормышта яши ул. Еш кына балаларын искә алса да, туган ягына кайтмый. Балаларының күзләренә караудан курка ул. Касыймнан бер бала табып үстерә. Менә ул улы гына аңа матур картлык бүләк итә алмый. Бүгенге көндә Галиябану карчык исерек улы белән җафалана. Пенсия акчасын кулына алып иркенлән кибеткә барып тәм-томнар да ала алмый. Барлык пенсиясен улы эчеп бетереп бара. 

Соңгы сүзләрен болай дип дәвам итте Галиябану әби. Артка кире юллар булса балам, балаларымны иргә алмаштырмас идем. Терсәк якын тешләп кенә булмый. Ялгыштым. Матур тормышта яшәргә хыялландым, үзем казыган базыма үзем төшеп баттым. Барлык ялгыз калган аналарга шуны гына җиткерәсем килә. Балаларыгызны бер кемгә дә алыштырмагыз. Матур сүзләргә минем кебек алданмагыз. Үз бәхетегезне үз кулларыгыз белән җимермәгез. Менә миннән сезгә шул теләк.

Зөлфия Ахунҗанова-Садыйкова, Сөембикә