Россия авто-базарын чиплаштырып бетермәгәннәр: Татарстанда нигә машина бәяләре үсә

Микроэлектрон локдаун
Автомобиль базарында комплектлаучы микроэлектроника җитмәү сәбәпле, дефицит барлыкка килде. Яңа машиналарны 1-3 ай, ярты ел көтәргә туры килә. Экспертлар билгеләп үткәнчә, автомобильләргә кытлык аларга бәяләрнең дә артуына китерә. Росстат мәгълүматларына караганда, Татарстанда июль аенда илдә җитештерелгән яңа автомобильнең уртача бәясе, узган елның шул ук ае белән чагыштырганда, 11,8%ка арткан һәм 649,9 мең сум тәшкил иткән, чит илнекеләр 28,3%ка кыйммәтләнгән. Аналитиклар фаразлавынча, якындагы айларда бәяләр үсәчәк.

Россиянең автомобиль базары агымдагы елда, 2020 ел чикләүләреннән соң тернәкләнеп, тотрыклы үсеш күрсәтте. Европа бизнесы Ассоциациясе (АЕБ) мәгълүматларына караганда, беренче яртыеллыкта җиңел һәм җиңел коммерцияле автомобильләр (LCV, 3,5 тоннага кадәр) сату үсеше 36,9% тәшкил иткән, әмма 7 ай эчендә үсеш темплары 28,4% ка кадәр кимегән. Июль аенда сатуларның кискен кимүе узды: Россиядә 132,6 мең җиңел автомобиль һәм LCV сатылды-2020 елга караганда 6,5% ка кимрәк.
Россиядә тәкъдим ителгән 20 марканың 9ында сату кимегән: KIA (елына -5%), Hyndai (-7%), Renault (-3%), Skoda (-36%), Toyota (-11%), Volkswagen (-33%), Nissan (-32%), Mazda (-17%), Lexus (-37%).
Кыскартуның сәбәбе-бөтен дөньяда электрон компонентлар җитмәү, дип билгеләп үтте АЕБ.
«АвтоВАЗ» автоэлектроника җитмәү сәбәпле, җәй эчендә берничә модель чыгаруны алты тапкыр туктаткан, дип хәбәр итте РИА «Новости». 23 августтан «АвтоВАЗ» җитештерүне тулысынча туктатырга мәҗбүр булган.

Экспертлар микроэлектроника җитмәүне тәкъдим итүгә караганда ихтыяҗның артуы белән аңлата. Чикләүләр чорында чипларга ихтыяҗ автомобиль җитештерүчеләр тарафыннан кимегән, шул ук вакытта алар компьютер, электроника, көнкүреш техникасы җитештерүдә ихтыяҗ арткан. Шуннан соң автоҗитештерүчеләр җитештерүне арттыра башладылар, әмма электроника җитештерүчеләр дә продукцияләрен киметми.
Моннан тыш, Малайзиядә яңа коронавирус чикләүләре барлыкка килде, анда, аерым алганда, шул ук «АвтоВАЗ»компонентлары белән тәэмин итүче Bosch җитештерүләре урнашкан. Бу хакта бүген ТР Хөкүмәте Йортында узган республика киңәшмәсендә ТР төзелеш, архитектура һәм ТКХ министры Ирек Фәйзуллин хәбәр итте.

Дефицит бәяләрне өскә таба күтәрде
«Автостат» аналитик агентлыгы вәкиле Азат Тимерханов билгеләп үткәнчә, электрон компонентлар җитмәү автомобильләр базарында кытлык тудырды. «Әгәр сез автомобильләрне рәсми дилерга сатып аласыз икән, сезгә 2-3 ай көтәргә кирәк, диярләр, чөнки чит ил микрочиплары җитмәү сәбәпле, дефицит бар. Пандемия аркасында җайга салынган китереп бирү чылбыры бозылган, Япониядәге эре заводта янгын чыккан. Тәэмин итүне торгызганчы берничә ай китәргә мөмкин. "АвтоВАЗ" инде икенче атна автомобильләр чыгармый. Базар экспертлары, шул исәптән, микрочиплар кытлыгы проблемасы бу ел азагына кадәр түгел, ә киләсе ел уртасына кадәр дәвам итәргә мөмкин, дип уйлыйбыз», – дип фикерләре белән уртаклашты ул.
«За рулем» журналының баш мөхәррире Максим Кадаков та җиңел автомобильләр базарында кытлыкны раслады. Аның сүзләренә караганда, дөнья автосәнәгате – логистика һәм элемтәнең катлаулы системасы. Бер илдә локдаун килеп җиткәч, күрше илләр дә зыян күрә. Ул ярымүткәргечләр, микрочиплар белән дефицит иң яхшы очракта 2022 ел уртасына кадәр булачак, дип саный.

«Авторазардагы вәзгыять ел ахырына кадәр нормаль хәлгә килмәс дип уйлыйм. Якындагы айларда автомобильләргә бәяләр 5-6% ка, ә тискәре үсеш алган очракта – 10-15% ка артуны фаразларга мөмкин", - дип саный Кадаков.
Машиналар дефициты һәм ажиотаж якындагы айларда авторазарда сакланачак, дип саный «Татар-информ»МА әңгәмәдәше.
Экспертлар билгеләп үткәнчә, автомобильләргә кытлык, шул ук вакытта металл бәяләре арту белән бергә, аларга бәяләрнең артуына

китерә. Росстат мәгълүматларына караганда, Татарстанда июль аенда илдә җитештерелгән яңа автомобильнең уртача бәясе, узган елның шул ук ае белән чагыштырганда, 11,8% ка арткан һәм 649,9 мең сум тәшкил иткән, чит илнеке – 28,3% ка, 1,246 млн сумга кадәр кыйммәтләнгән, ә тотылган чит ил машинасы 1,7% ка – 508 мең сумга кадәр.

Шул ук вакытта Милли банк Татарстанда бер ел эчендә автокредитлар күләме 42% ка – 989,6 мең сумга кадәр артуын хәбәр итте. «Автомобильләрнең бәясе арту беренчел һәм икенчел базарда да күзәтелә, бу автокредитлар күләмендә дә чагылыш таба», - дип билгеләп үтә Милли банкның маркетинг буенча директоры Алексей Волков.

Яңа автомобильне ярты елга кадәр көтәргә туры киләчәк
«Автостат» вәкиле Азат Тимерханов шулай ук, базардагы дефицит вакытында дилерлар үз әйләнешләренә ярдәм итү өчен өстәмә опцияләр белән комплектланган машиналарны сата башлавын хәбәр итте.

«Автосеть.РФ» компаниясе җитәкчесе Руслан Абдулнасыров фикеренчә, автомобильләргә кытлык автодилерларны катлаулы хәлгә куйган. Аның сүзләренә караганда, автосалон хуҗалары бизнес зыянлы булмасын өчен аена 40ка якын машина сатарга тиеш. Әйләнешне саклау өчен, дилер үзәкләрендә яңа керем чыганакларын эзлиләр, әйтик, автомобильләргә өстәмә җиһазлар урнаштыралар, үз хезмәтләрен тәкъдим итәләр, диде ул «Татар-информ» МАна.
«ТранТехСервис» автодилеры матбугат хезмәтендә хәбәр итүләренчә, китереп торуда (поставка) микрочипларга кытлык сизелгән. «Яңа автомобильләргә кытлыкны барлык автодилерлар сизә. Бүген җитештерүдән заказга квота чикләнгән", - диделәр компания вәкилләре.
Автомобильне көтү вакыты артты. Әгәр элек шәхси заказлар буенча Россия җыелма автомобиле өчен ул 2дән 3 айга кадәр булса, хәзер – 3тән 6 айга кадәр.
Яңа автомобильләргә җибәрү бәяләрен җитештерүчеләр күтәрә һәм, матбугат хезмәте мәгълүматлары буенча, быел аларга заводлар түли торган утильләштерү җыемының артуы да йогынты ясаган.
«КАН-Авто» дилер колл-үзәге операторы белән аралашу барышында, әйтик, «Грант» һәм «Веста» автомобильләрен якын арада тәэмин итү сентябрь урталарында планлаштырыла, әмма кузов һәм комплектациянең конкрет тибын сайлау автомобильне көтү вакытын 12 октябрьгә кадәр озайтырга мөмкин.
1 сентябрьдән инде тугыз автоҗитештерүче Россия бәяләренә төзәтмәләр кертте. Бу брендларның рәсми сайтларында урнаштырылган прайс-листлардан күренгәнчә, Autonews ачыкланган.

Икенчел базарда ажиотаж күзәтелми
«Яңа автомобильләр җитмәү сәбәпле, сатып алучылар "икенчел" гә китәргә мәҗбүр, анда бүгенге көндә машиналарга кытлык юк. Әмма узган ел һәм 2019 елга кадәр икенчел базарда тәкъдим кимеде, ә ихтыяҗ, киресенчә, артты», - диде «Татар-информ» МА интернет-платформа аналитигы Drom.ru Игорь Олейников.
Бәяләр базарында тотылган автомобильләргә бәя яңалары артыннан арта. Беренче яртыеллыкта машина бәясе, Drom.ru мәгълүматлар буенча 8,8%ка арткан. Ел ахырына кадәр бәяләр тагын 5-10% ка артырга мөмкин, дип фаразлады Олейников.

Икенчел базарда автомобильләр сату күләменең сизелерлек артуы күзәтелә, башкарыла торган алыш-бирешләрнең саны тотрыклы, - дип хәбәр итте Абдулнасыров. Аның сүзләренә караганда, Россиядә икенчел базарда елга 2,5 млн. килешү рәсмиләштерелә.
«Кулланылган автомобильләр сату күләме турыдан – туры беренчел базардагы вәзгыять белән бәйле: яңа автомобильләр сатып алынмаса, икенчел базарда да тәкъдимнәр артмый», - диде ул.
Абдулнасыров тотылган автомобильләрнең бәяләре яңа бәяләрдән соң арта баруына игътибар итте. Бу - тотылган машиналарны сатучылар өчен үзенчәлекле ориентир. Бәяләр алга таба да артачак, дип саный эксперт, моңа автомобильләр һәм инфляцияне даими камилләштерү ярдәм итә.

Җиңел һәм йөк автомобильләре базарында проблемалар бер үк
Кайбер автоконценнар чиплар җитмәү аркасында бөтен дөнья буйлап җитештерүне туктатып тора. Аерым алганда, Volkswagen концернына керә торган Scania йөк машиналары җитештерүче 30 августта Европа заводларында йөк автомобильләре җитештерүне туктатып тору турында хәбәр итте. Scania Швециядә, Франциядә һәм Нидерландта җитештерүне туктатты, дип хәбәр итте Reuters.

"КАМАЗ" йөк автомобильләре җитештерүче Татарстан компаниясе үзе өчен вәзгыятьтән чыгу юлын тапты. Предприятие матбугат хезмәте җитәкчесе Олег Афанасьев сүзләренчә, 2020 елның февралендә үк кризиска каршы штаб булдырылган, ул шулай ук теге яки бу илдә локдаун аркасында барлыкка килергә мөмкин булган комплектлаучы әйберләр белән тәэмин итү мәсьәләләрен карый башлаган.

"Штаб һәм кабул ителгән чаралар ярдәмендә, 2020 елның февраленнән без коллапска китерергә мөмкин булган нинди дә булса комплектлаучы әйберләр дефициты белән очрашмыйбыз. Авырлыклар бар, әмма без аларны хәл итәбез. Җитештерү чиплар аркасында туктамый ", - диде ул, компаниянең тәэмин итүчеләрне сайлауга сыгылмалы килүен һәм сатып алулар планын өч айга узып китүен аңлатып.

"КАМАЗ" йөк автомобильләре сату беренче яртыеллыкта 1,5 тапкыр артты - 21,6 меңгә кадәр. Шуның белән бергә, табыш 40%ка арткан очракта, 118,9 млрд сумга кадәр, үзкыйммәт тизрәк үскән - чыгымнар 42,4%ка, 104,6 млрд сумга кадәр арткан.

"КАМАЗ"да билгеләп үткәнчә, чыгымнар өлешендә уртача ике тапкырга металл кыйммәтләнде, кайбер позицияләр буенча - өч тапкырга. Металл артыннан комплектлаучыларга бәяләр артты. "Һәм бу басымны без хәзер җитди тоябыз", - дип хәбәр итте Афанасьев.

Әлегә исә "КАМАЗ" бәяләрне инфляциядән бераз югарырак дәрәҗәдә тотып тора ала. Предприятиенең прейскурант бәяләренең уртача үсеше узган елның шул ук чоры белән чагыштырганда 8 ай эчендә 9,2% тәшкил итте.