Бу җырны татарның абруйлы җырчылары да, сәхнәгә чыгарга талпынганнары да башкарып карады. Кемнедер ул сындырды, ә кемнәрнедер биеклекләргә күтәрде. 13 яшьлек Сәйдә Мөхәммәтҗанова балалар өчен "Голос" тапшыруының сайлап алу турында шушы җырны башкарып, Татарстанны гына түгел, бөтен Россияне тетрәндерде дип әйтсәк тә, арттыру булмас, мөгаен. Ә хикмәте, тапшыруның музыкаль мөхәррире...
Бу җырны татарның абруйлы җырчылары да, сәхнәгә чыгарга талпынганнары да башкарып карады. Кемнедер ул сындырды, ә кемнәрнедер биеклекләргә күтәрде. 13 яшьлек Сәйдә Мөхәммәтҗанова балалар өчен "Голос" тапшыруының сайлап алу турында шушы җырны башкарып, Татарстанны гына түгел, бөтен Россияне тетрәндерде дип әйтсәк тә, арттыру булмас, мөгаен. Ә хикмәте, тапшыруның музыкаль мөхәррире Евгений Орлов сүзләре белән әйткәндә, җыр дәвамында милләтенең язмышын үз йөрәге аша үткәрүендә.
Бер төн эчендә танылу
Сәйдә бер төн өчендә популярлык казанды. Сәбәбе нидә? Көчле тавыш, дөрес музыка, дөрес кием сайлагангамы? Ай-һай, алай гынамы икән... Россия эстрадасы чит ил музыкасы белән чирле. Моны тапшырудагы остазлар да, музыка белгечләре дә күрә. Бәлки шуңа милли музыкага игътибар иткәннәрдер дә. Әмма милли музыкага мөрәҗәгать итүчеләр дә юк дип әйтеп булмый. Музыка белгече Н.Горчичная cүзләре белән әйткәндә: "Практика җырчы булырга атлыгучыларның милли музыка белән кызыксынуын күрсәтә. Тик милли музыканы тыңлаучылар, кабул итүчеләр генә аз. Сәбәбе дә гади: үтемле итеп башкаручылар юк". Менә шуңа күрә без Сәйдәнең күңелләрне кузгатырлык көченең серен гаиләсеннән эзләргә булдык.
Ул - гаиләдә уртанчы бала. Әнисе Зилә баланың музыка дөньясына беренче адымнарын болай сурәтли:
- Сәйдә балалар бакчасына барганда да, кайтканда да гел җырлый иде. Нәрсә күрсә, нәрсә ишетсә, шуны көйли дә бирә. Шуннан без аны, җитәкләп, Абдулла Алиш исемендәге балалар иҗаты үзәгендәге "Ак калфак" фольклор ансамбленә алып бардык. Алсу Еникеева сабый күңеленә аз-азлап мөнәҗәт, бәетләр, халык җәүһәрләрен сеңдерә башлады. Сәйдә ансамбльдә беренче көннәрдән үк тиз үзләште. Аны баштан ук солистка итеп куя башладылар. Шуннан китте инде.
Шуннан китте дигәнгә, 6 яшендә "Йолдызлык" фестивалендә 3 нче дәрәҗә лауреат булуы, "Браво, дети" бөтенроссия вокал бәйгесендә беренче урынны алуы, халыкара "Белая акация" романслар фестивалендә беренче урын алуы һәм башка бик күп бәйгеләрдә җиңүе керә. Шунысын гына искәртик: узган елны ул "Йолдызлык"та Татарстан Президенты кулыннан гран-при алды, "Живой родник" халыкара бәйгесендә дә гран-при алырга насыйп булды.
Ике азан арасында туды
Әтисе Айрат хәзрәт аның дөньяга килүе дә хикмәтле булды ди:
- Мин ул вакытта Казандагы "Гадел" мәчетенең имамы идем. Сәйдәне көтеп алдык. Аңа кадәр безнең югалтулар да булган иде. Җомга көн иде. Җомга намазын башлар алдыннан бала тудыру йортына шалтыраттым, бала тумаган иде әле. Җомгадан соң шатлыклы хәбәр алдым.
Ике азан арасында туган балабыз ул безнең. Дөньяга килүе гүзәл вакытка туры килде. Хәзер Уралда, Югары Пышма шәһәрендә имам булып торам.
Сәйдә бүген әнисе һәм энесе белән Казанда яши. Әтисе белән абыйсы Югары Пышмада калган. Гаилә башлыгы бу хәлне болай аңлата:
- 2004 елны эшсез калдым. Урал якларына күченеп китәргә туры килде. Алдан 11 сыйныфны тәмамлаган улымны үз яныма алдырдым, аннан хатыным белән кызымны. Бар да әйбәт кебек, әмма Сәйдәнең чит мохиткә килеп эләгүе эчне пошыра иде. Сәйдә, гадәттәгечә, музыка мәктәбенә йөри башлады. Укытучысы Анатолий Губский, акрынлап, аны опера сәнгатенә кертә башлады. Без исә, тавышына сак кагылсагыз иде, дип үтендек. Сәйдәнең тембр үзенчәлеген остаз да күрде һәм сак эшләде. Шул ук вакытта ул Сәйдәне спортчылар кебек әзерлектә торырга өйрәтте.
Пышмада да Сәйдә бәйгеләрдә катнаша. Гаилә дә, бала да моны гадәти хәл итеп кабул итә, җиңүләргә дә күнегә. Ә Екатеринбургта узган академик чыгышлар бәйгесендә Сәйдә дипломантлар рәтендә кала. Гаилә аптырый: ничек инде? Гел беренче урыннар алган, лауреат булган бала бит югыйсә. Анатолий Губский да, әти-әнисе дә сәбәбен ачыкларга керешә. Баксаң, барысы да бик гади: Сәйдә бик матур җырлый, әмма аның тавышы халыкчан икән. Шуннан гаилә карарга килә: Зилә ханым кечкенә балалар белән кире Казанга кайта. Чөнки Сәйдәне миллилектән читләштерергә һәм аны Югары Пышма масштабы белән чикләргә ярамый. Бу - бер сәбәп булса, металлургиягә нигезләнгән калада сабыйлар бер-бер артлы чирли башлый.
Гаилә башлыгы - каланың Иҗтимагый палатасы әгъзасы да. Ул Татарстан мисалында тәрбия чарасы буларак "Йолдызлык" кебек бәйге оештыру тәкъдиме белән дә чыга. Әмма әлеге тәкъдим хупланмый. Шулай итеп гаилә икегә аерыла. Алар бу карарның дөрес булуына бер генә минутка да шикләнми. Сәйдә бер-бер артлы җиңүләре белән дә, Пышмада җуела башлаган татар теленә кире кайтуы белән дә сөендерә.
"Голос"ка килгәндә, бу - Сәйдәнең икенче талпынуы икән инде. Беренче юлы гариза бирсә дә, аңа чыгыш ясарга чират җитми кала. Бу юлы исә ул гариза биргәндә заманча җыр һәм өч телдә "Аллилуйа" җырын тәкъдим итә. Аннан татарча җыр җырлап күрсәтүен сорыйлар. Ул "Су буйлап" җыры белән "Йолдызлык" бәйгесендә җиңгән идем дип, аның бер куплетын җырлап күрсәтә. Аңа ахыргача җырларга кушалар һәм таң калып тыңлыйлар.
Игътибар иткәнсездер: Сәйдә милли аяк киеменнән, джинсы чалбардан һәм күлмәктән иде. Кагыйдә буенча, беренче чыгышта балалар концерт киемнәреннән чыгыш ясарга тиеш түгел. Оештыручылар Сәйдәгә кроссовки киеп чыгарга куша. Әнисенә, халык җырын спорт аяк киеме белән җырламыйлар дип, озак бәхәсләшергә туры килә.
Сәйдә намаз укый, сәхнәгә чыкканда дога укымыйча чыкмый. Айрат хәзрәттән кызының җыр дөньясына кереп китүен ничек кабул итүе турында да белештек.
- Төрле юл бар иде. Әмма Сәйдә мин шушы юлны сайлыйм дип кистереп әйтте. Алайса, миллилек, мөселманлык һәм Ватан төшенчәләрен онытма, дидем. Ул шушы юлдан бара, - диде ул. Киемнәрне дизайнер Элара Шәйхи белән бергәләп уйлыйбыз. Җырларны сайлаганда да катлаулыларыннан курыкмыйбыз. М.Сөнгатуллин репертуарындагы һәм Луиза Батыр-Болгари җырларын бик яратып башкара. Әмма радио-телевидениегә бирергә теләсәк, музыка авторын беләләр дә кире боралар. Нәрсә бу: татар белән татарның типкәләшүеме? Исән чакта кадерләнәсе талант бит ул югыйсә. Күпме популяр җырлар авторы.
"Голос"ның алдагы тапшыруларында ниләр күрербез соң? Сәйдә, миллилек һәм мөселманлыкны күрсәтәчәкмен, дип ышандыра. Россияне моңы, ихласлыгы, милли горурлыгы белән сокландырган Сәйдәгә алдагы тормышында да уңышлар насыйп булсын иде.
P.S. Әңгәмә тәмамлангач, Айрат хәзрәттән, Сезнең дә Татарстанга күчеп кайтасыгыз килмиме, дип сорадым. Ул, чит җирләрдә дә милләткә хезмәт итәргә мөмкин анысы, әмма туган илебезгә кайту теләге юк түгел, дип җавап бирде.
Гөлинә Гыймадова.
"Ватаным Татарстан"
Нет комментариев